Resmi normlar: Yasa, tüzük ve yönetmelik gibi yazılı kurallardır. Bu normlara hukuk kuralları da denir. Bu normlara uyulmadığında devletin resmi kurumları müdahale eder. Resmi olmayan normlar: Bu normlar yazılı değildir. Dinsel ve ahlaki kurallar, gelenek - görenekler, âdetler, resmî olmayan toplumsal normlardır. Bu normlara uyulmadığı zaman birey toplum tarafından kınanır veya dışlanır. Bu bilgiler doğrultusunda; I. bayramlarda büyüklerin ellerini öpmek, II. çevreyi kirletmek, III. kavga etmek, IV. cenaze töreninde gülmek hangilerinin kontrolünün her iki norm tarafından yapıldığı söylenebilir? A) Yalnız III. B) Yalnız IV. C) I ve IV. D) II ve III. E) II, III ve IV.

Cevap: D) II ve III. Açıklama: <br /><br />Resmi normlar yasa, tüzük ve yönetmelik gibi yazılı kuralları, resmi olmayan normlar ise yazılı olmayan dinsel, ahlaki kuralları, gelenekleri ve görenekleri ifade eder. <br /><br />I. option olarak belirtilen "bayramlarda büyüklerin ellerini öpmek" örneği bir "resmi olmayan norm" olup, toplum tarafından benimsenmiş bir âdeti temsil eder. Bu duruma uyulmaması durumunda devlet müdahalesi ya da resmi bir yaptırım söz konusu olmayıp, birey toplum tarafından kınanabilir.<br /><br />II. option olarak belirtilen "çevreyi kirletmek" hem resmi normları hem de resmi olmayan normları ihlal etmektedir. Çünkü bu durum hem yazılı yasalar ve çevre politikaları ile düzenlenmiş (resmi normlar) hem de toplumun genel ahlaki değerleri ve geleneklerine terstir (resmi olmayan normlar).<br /><br />III. option olan "kavga etmek" de yine hem resmi hem de resmi olmayan normlar tarafından kontrol edilir. Fiziksel veya sözlü şiddet, hem yasal kurallar (resmi normlar) tarafından yasaklanmıştır hem de genellikle toplumca kabul edilemez bulunur (resmi olmayan normlar). <br /><br />IV. option olan "cenaze töreninde gülmek" ise genellikle ahlaki ve dinsel normlara (resmi olmayan normlar) aykırıdır. Bu durumla ilgili herhangi bir yasa olmasa da (resmi normlar), toplumun genel ahlaki değerleri ve geleneklerine uymadığı için genellikle kınanır.<br /><br />Bu nedenle soruda belirtilen seçeneklerden "II. çevreyi kirletmek" ve "III. kavga etmek" hem resmi hem de resmi olmayan normlar tarafından kontrol edildiği için doğru cevap D seçeneğidir.